Produced by Miranda van de Heijning and PG Distributed Proofreaders.
This file was produced from images generously made available by the
Biblioth que nationale de France (BnF/Gallica) at http://gallica.bnf.fr.
en
Dr. H. BERTENS.
[Gebaseerd op de editie gepubliceerd te Tilburg, 1907]
AAN Dr. G.W.J.M. VAN ZINNICQ BERGMANN.
#Inleiding.#
De naam Grotius is overbekend. Van hem kan niet gezegd worden, wat OttoGierke van Althusius getuigde, in de eerste uitgave van zijn beroemdwerk: "Der Name des Johannes Althusius ist heute so gut wieverschollen". [1]
De Hollandsche schooljongen kent Huig de Groot en zijn boekenkist; hijkent zijn vrouw, Maria van Reigersberg, die de list verzon, ter reddingvan haar echtgenoot, alsmede de trouwe dienstmaagd, Elsje vanHouweninghe, de "derde medespeelster in het blij eindend drama van slotLoevestein."
Als geleerde kent hem de wereld.
Grotius was theologant en wijsgeer. Grotius bewoog zich op het gebiedder geschiedenis en der letteren, en heeft daar lauweren behaald;Grotius was staatsman; maar de godgeleerde en philosoof, de historicus,en staatsman zou zijn roem niet overleefd hebben, zonder de Jure Belliet Pacis, het onsterfelijke werk van een van Hollands groote zonen uitde dagen van Joost van den Vondel en Hooft, Tesselschade en RoemerVisscher, van Heinsius en Josef Scaliger, van Huygens en Rembrandt.
Als niets, wat dezen onzen grooten landgenoot betreft, voor hetNederlandsche volk onverschillig mag zijn, gelijk ik ergens las, danzeker niet datgene, waaraan Grotius zijn naam dankt.
Ziedaar een der redenen, waarom deze bladzijden werden geschreven.
Er is reeds dikwijls en met veel kennis geschreven over de Groot alsrechtsgeleerde; wij trachten het nog eens te doen.
Na een korte levensschets van de Groot, volgt een bespreking van zijn"de Jure Belli et Pacis". In dat werk toch zijn de ideeën van Grotiusover het recht hoofdzakelijk neergelegd. Bij de uiteenzetting van deGroot's rechts-philosophie, kan een critische waardeering nietachterwege blijven. De enorme positieve kennis echter, èn van descholastiek èn van het neo-stoïcisme, èn van hun beider invloed op hetintellectueel midden, waarin de Groot leefde en waarin hij zich vormde;die kennis, welke vereischt wordt, om hier het laatste woord te kunnenspreken, is niet te verkrijgen in een korten tijd, jaren zijn er voornoodig. Wij erkennen dan ook gaarne in die waardeering niet volledig tezijn.
#Levensschets van Hugo de Groot.#
Op Paaschdag van het jaar onzes Heeren 1583 zag te Delft, een van derijkste en vermogendste steden van Holland, [2] die een Sasbout en eenPontus Heuterus onder hare zonen telt, Hugo de Groot het levenslicht,"het grootste genie van Holland in de XVIIe eeuw; de man, dien geheelhet geleerd Europa dier tijden het kleine landje daar ginds, aan hetuiteinde des vastelands benijden zou." [3]
Jan de Groot, meester der vrije kunsten en philosophie, doctor in derechten, burgemeester van Delft en curator der sinds 1575 opgerichteuniversiteit van Leiden, was zijn vader. Zijne moeder was Alida vanOverschie, uit het geslacht van Overschie en Adrichem.
"Het is" zegt Nuyens, (Wachter 1874, blz. 133) "niet uitgemaakt of zijnemoeder, gelijk dui